Yeni jenerasyon araştırma platformuPollective “8 Mart Bayanlar Günü” araştırmasının sonuçları yayınlandı.
Online olarak gerçekleştirilen araştırmada; “Türkiye’de Genel Bayan Sorunları ve Güçlü Bayan Kavramı” üzere hususlara yer verildi.
Güçlü Bayanın Özellikleri; Kendine Yetebilme ve Ekonomik Özgürlük
Araştırma kapsamında, 16-50 yaş aralığında, 66 kentten 1070 kadın iştirakçi fikirlerini ve tecrübelerini paylaştı.
Güçlü bayanların özelliklerini derinlemesine incelemek için iştirakçilerden evvel “Güçlü kadın” kavramının açıklanması istenildi. Bayanlar 50 ile en çok “Kendi ayaklarının üzerinde duran”, “Herhangi birine muhtaçlık duymayan”, “Sorunlarını kendi başına çözebilen”, “Kendine yetebilen” bayanları güçlü bayan olarak tanımlarken, kendine yetebilmenin manevi tarafının yanı sıra maddi tarafına da değinmeden geçmediler. 25 “Ekonomik olarak özgürlüğünü eline almış” bağımsız bayanı güçlü bayan olarak nitelendiriyor. “Özgüvenli olmakve kendini sevmek” 22 ile 3. sırada yer alırken sırasıyla; “Hakkını savunan & hayır diyebilen”, “Boyun eğmeyen”, “Cesur ve bağımsız”, “Kararlı ve pes etmeyen” bayanlar güçlü bayanlar olarak tanımlanıyor. Bununla birlikte incelendiğinde “Özgüvenli olmak”, “Kararlı olmak”, “Hayır diyebilmek”, “Boyun eğmemek” üzere kavramların neden birinci sıralarda yer aldığı anlaşılıyor.
Güçlü Bayan Kimdir?
Araştırmanın en dikkat alımlı sonuçlarından biri olan bu sorularda ise güçlü bayan rol modellerini derinlemesine araştırmak için öncelikle yüksek dizi izleme oranları da düşünülerek iştirakçilerden güçlü olarak nitelendirdikleri bir bayan dizi/film karakterini paylaşmaları istendi. İştirakçilerin tabiatıyla imal ve karakter olarak yanıtlarını ikiye ayırdığı bu soruda birinci 5 seçenek şimdiki karakterleri içerse bile verilen cevaplar içerisinde Türk dizi/film tarihinin pek çok güçlü bayan karakterini görmek mümkün oldu. İmaller içerisinde güçlü bayan karakterleri barındıran diziler sırası ile 1) Sadakatsiz, 2) Yargı, 3) Evlilik hakkında her şey, 4) Bayan ve 5) Yasak Elma olarak olarak sıralandı. Seçilen karakterler üretimler ile paralellik gösterdi. Üretimlerin 4’ü yayında olan imaller olurken 2020 yılında final yapmış Kadın dizisinde Özge Özpirinççi tarafından canlandırılan karakterin birinci 5’te yer alması karakterin bayanların aklında yer ettiğini gösteriyor.
1) Asya Yılmaz, 2) Ceylin Erguvan, 3) Bahar Çeşmeli, 4) Azra Günay (Cevher) ve 5) Seçkin Çelebi kadınların güçlü olarak gördükleri birinci 5 karakter oldu. Karakter seçimlerinin çeşitliliği tıp hangisi olursa olsun ya da bayan hangi durumda olursa olsun güçlü bayan karakterlerin akılda kaldığını ve sevildiğini gösteriyor.
Türkiye’nin Güçlü Kadınları!
Rol modellerde kurgusal karakterlerden çıkıp gerçek hayata dönerek “Türkiye’de güçlü bayan denildiğinde aklına gelen isimler kimler?” sorusunu iştirakçilere açık uçlu sorduk ve özgürce cevaplamalarını istedik. Birbirinden farklı yüzlerce ismin yer aldığı karşılıklarda en çok oyu almış olan birinci 10 isim sırası ile 1) Müge Anlı, 2) Meral Akşener, 3) Türkan Saylan, 4) Ezgi Mola ve 5) Gülse Birsel, 6) Güler Sabancı, 7) Pucca (Pınar Yıldırım), 8) Sezen Aksu, 9) Gülşen ve 10) Hazal Kaya oluyor.
Müge Anlı geçtiğimiz yıl yapılan araştırmada da birinci sıralarda bulunan yerini korurken programında sergilediği duruş ile bayanların güçlü bayan dendiğinde akla birinci sıralarda gelen isim oluyor. “Meral Akşener” ise yeniden geçtiğimiz yıl yer aldığı listede güçlü bir siyasi figür olması ile ön plana çıkarken, “Türkan Saylan”, “Gülse Birsel” ve influencer kategorisinden “Pucca” bu yıl da listeye giren isimler oluyor. “Güler Sabancı” iş dünyasından listenin birinci 10’una giren tek isim olurken, “Sezen Aksu”, “Gülşen”, “Hazal Kaya” ve “Ezgi Mola”nın ünlü kimliklerinin yanında 2021 yılı içerisinde bayan hareketine verdikleri takviyeler ve toplumsal medyada sergiledikleri duruş sebebi ile güçlü bayan olarak bayanların zihninde yer bulmuş görünüyor.
Ben Güçlü Bir Kadınım
Araştırmanın 2. kısmı olan “Güçlü Kadın” temasında bayanlara “Yakın etrafında güçlü bir bayan modeli olup olmadığı” soruluyor ve yakın etraf seçenekleri içerisinden seçimler yapması isteniyor. Her 2 bayandan 1’i “Kendisini güçlü bulduğunu” belirtti. 39 “Annesini” güçlü bulduğunu belirtirken, 25 “Yakın etrafındaki kız arkadaşını ya da kız arkadaşlarını” güçlü bulduğunu söylüyor.
Yılın Bayan Hakları
Katılımcılara “Kadın haklarına dair akıllarında kalan bir kampanya olup olmadığı” sorulduğunda iştirakçiler farklı markalara dair kampanyaların ortasında istikrarlı olanları listeye eklerken 2 başlık hepsinin önünde yer buluyor. Çokça tartışılan “İstanbul Mukavelesi Yaşatır” kampanyası iştirakçiler tarafından en çok hatırlanan kampanya oluyor. “Kadına Şiddete Hayır” kampanyası ve ” KadınCinayetlerini Durduracağız” kampanyaları bilhassa de kamuya yansıyan davaları bulunan ve simge haline gelmiş şiddet mağduru bayanlardan “Özgecan Aslan”, “Şule Çet” ve “Çilem Doğan”ın varlıkları ve yoklukları ile hatırlanan isimler oluyor.
10 Bayandan 6’sı gece inançta hissetmiyor!
Araştırma iştirakçisi bayanlara genel olarak “Gündüz dışarıdayken inançta hissedip hissetmedikleri” soruldu. Bayanların 15’i “Kendilerini gün içinde inançta hissetmediğini” belirtirken, iştirakçilerin 72’si “Değişen bir oran ile inançta hissettiklerini” belirtiyor.
Aynı soru gece odağında sorulduğunda ise istikrarlar değişiyor. “Gece dışarıdaykengüvende hissedip hissetmediği” sorulan iştirakçilerin 16’sı “Kısmen inançta hissettiğini” ve kısmen ile birlikte toplamda 27’nin “Kendilerini değişen oranlarda inançta hissettikleri” belirtiliyor. 65 ise “Kendilerini inançta hissetmediğini” söz ediyor.
Her 4 bayandan 3’ü kendini inançta hissetmek için bir yol uyguluyor
Araştırma iştirakçisi bayanlara kendilerini “Güvende hissetmek için uyguladıklarıbir taktik olup olmadığını” sorduk. Her 4 bayandan 3’ü bir taktiği olduğu yanıtını veriyor.
Kendini korumak için bir taktiği olan 75’e “Bu taktiklerin neler olduğu” soruldu ve genel olarak bayanlar tarafından uygulandığı düşünülen savunma/kaçınma taktikleri ortasından seçimler yapmaları istendi.
Katılımcıların 1’den fazla seçim yapabildiği karşılık seçenekleri ortasında 74 “Yalnızsam telefonda biri ile konuşuyorum” diyor. 58 yolda yürürken “Fark ettirmeden devamlı olarak gerimi denetim ediyorum” diyor. 50 ile her iki bayandan biri taksiye bindiğinde, “Taksi bilgilerini birileri ile paylaştığını” ve “Eğer yalnız ise meskende biri varmış üzere yaptığını” belirtiyor. Sırasıyla bu tedbirleri takip eden öbür tedbirlerde 33 “Asla müzik dinleyerek yürümüyor”, 27 “Canlı olarak lokasyonunu paylaşıyor”, 26 “Savunma emelli elinde anahtar bulunduruyor” ve 19 “Savunma gayeli silah fonksiyonu görebilecek bir eşya bulunduruyor”. 14 “Kapıya erkek ayakkabısı bırakıyor” ve son olarakta 6 “Daire ismine ya da online sipariş üzere dijital alanlara erkek ismi yazdığını” belirtiyor.
Son 5 Yıl İçinde 66 Kelamlı Tacize, 31 Fizikî Tacize Uğramış
Araştırma iştirakçisi bayanlara “Son 5 yıl içinde kelamlı tacize uğrayıp uğramadıkları” soruldu.
Toplamda 66 “Farklı sıklıklarda kelamlı tacize uğradığını” belirtiyor. Yalnızca 17 “Sözlü tacize uğramadığını” eklerken, 17 “Uğramış ve farkında olmamış olabileceklerini” söylüyor.
“Son 5 yıl içinde fizikî tacize uğrayıp uğramadıkları” sorulduğunda iştirakçilerin toplamda 31’i “Farklı sıklıkta da olsa fizikî tacize uğradığını” belirtirken, 54’ü “Herhangi bir fizikî tacize uğramadığını” belirtiyor. 14 ise “Uğramış ve farkında olmamış olabileceğini” belirtiyor.
Mahalle Baskısı, Taciz, Şiddet
Araştırma iştirakçisi bayanlara “Kadınların toplumda en çok karşılaştığı sorun sence hangisi?” diye soruldu. İştirakçilerin birden fazla seçim yapabildiği soruda 10 bayandan 8’i “Çevre & aile & mahalle baskısı” karşılığını verdi. “Fiziksel ve kelamlı taciz” 77.5 tercih oranı ile 2. sırada yer alırken alırken, yalnızca bir kişilik fark ile 77.4 oranında “Şiddet” 3. sırada yer aldı.
Kadınların toplumda en çok karşılaştığı öbür sıkıntılar sırası ile 4. sıradan başlayarak 76 “Kadın-erkek eşitsizliği”, 70 oranı ile “Ev ve öbür sorumlulukların fazlalığı, 57 “Gelir eşitsizliği & ekonomi”, 43 “Estetik kaygılar”, 41 “İşsizlik”, 38 ile “Eğitim” yer alıyor ve son olarak 6 “Farklı” problemlerin de olduğunu aktarıyor.
Her 4 bayandan 3’ü partner şiddetinin bir çeşidini yaşıyor
Katılımcıların sorunları ortasında yer alan şiddeti biraz daha derinlemesine incelemek için iştirakçilere bağında (eş, sevgili, nişanlı/sözlü) rastgele bir şiddete maruz kalıp kalmadığı sorulduğunda her 4 bayandan yalnızca 1’i şiddete uğramadığını belirtirken, her 4 bayandan 1’i fizikî şiddete uğradığını belirtiyor. İştirakçilerin 43’ü “Sözlü şiddete uğradığını” belirtirken, 54’ü “Psikolojik şiddete maruz kaldığını” beyan ediyor. Katılımcıların 16’sı ise “Herhangi bir şiddet cinsine uğramış olabileceğini lakin bunun farkında olmayabileceğini” belirtiyor.
Katılımcılara bağlantılarında yaşadıkları problemleri ve bu meselelerle baş ederken ne kadar yalnız olup olmadıklarını anlamak hedefiyle “İlişkilerinde yaşadıkları sıkıntıları aileleri ile paylaşıp paylaşmadıkları” soruldu. Her 10 bayandan biri “Ailesi ile meselelerini konuşmayı hiç denemediğini” bu sebeple de bu husus hakkında fikrinin olmadığını belirtiyor. 50 “Sorunlarının hepsini olmasa da bir kısmını paylaşabildiğini” belirtirken, 22 “İlişkisine dair hiçbir sorunu ailesi ile paylaşamadığını”, 5 “Daha evvelce paylaşsa bile şu anda paylaşamadığını” beyan ediyor. “İlişkisinde yaşadığı meselelerin tamamını ailesi ile paylaşabilen” bayanların oranı ise yalnızca 14 olarak yer alıyor.
İşte de eşit hissetmiyoruz
“İşyerinde rastgele bir ayrımcılığa uğrayıp uğramadıkları” sorulan iştirakçilerin “Negatif anlamda” uğradığı ayrımcılık ayrıntısına bakıldığında 40 “Erkekler ile tıpkı fırsat eşitliğine sahip olmadığını düşünüyor”. 34 “Cinsiyetinden ötürü kimi işleri kendisinin yapmasının beklendiğini” söylerken 31 “Erkeklere nazaran yükselme bahtının daha az olduğunu belirtiyor” ve son olarak 22 “Aynı işe eşit maaş almadığını” söylüyor.
“Pozitif anlamda” ayrımcılık yaşayanlar 14 iken,27 “Herhangi bir ayrımcılığa” uğramadığını söylüyor.
Fikirlerini bizimle paylaşan 1070 bayana teşekkürler!
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
