Ağır hadiselerde 30 oranında hastada hudut sistemi etkilenebiliyor
Ağır seyreden Covid-19 olaylarında ortalama 30 oranında hastada süreksiz ya da kalıcı hudut sistemi etkilenmesi görülebiliyor. Koronavirüsün bilhassa koku yolları üzerinden beyne ulaştığına dikkat çeken Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, “Koronavirüs, koku duyusu ile ilgili bölge ve bilhassa frontal lopta, limbik sistemde, beyin sapında tesirini göstermektedir.” dedi. Prof. Dr. Bozbuğa, bilhassa beyin ve hudut sisteminin korunmasında kronik hastalıkların tedavilerinin aksatılmaması ikazında bulunuyor.
2008 yılından bu yana her yıl Mart ayının üçüncü haftası, başta Society for Neuroscience ve Dana Foundation olmak üzere sinirbilimle ilgili milletlerarası kuruluşlar öncülüğünde Beyin Farkındalığı Haftası olarak kutlanıyor. Bu özel haftada sinirbilimin dünyada daha âlâ tanıtılması, değerinin anlatılması hedefleniyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Beyin, Hudut ve Omurilik Cerrahı Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, iki yıldan bu yana tesirini sürdüren Covid-19 pandemisinin beyin sıhhati üzerindeki tesirlerini kıymetlendirdi.
Covid-19 tüm sistemleri etkiledi
İki yıldan bu yana süregelen Covid-19 pandemisinin, kuşkusuz sıhhatimizi pek çok bakımdan olumsuz etkilediğini söz eden Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, “Sistemik bir hastalık olan Covid-19 başta akciğer – teneffüs sistemi, mide-bağırsak sistemi olmak üzere bedende fonksiyonel olan tüm sistemleri etkilemektedir. Covid-19, merkezi (beyin ve omurilik) ve çevresel (sinir ağları, çevresel sinirler) hudut sistemini de çeşitli düzenekler ile etkilemektedir ve hudut sisteminin tutulumu klinikte pek çok farklı klinik belirti ve bulgular ile ortaya çıkmaktadır.” dedi.
Kronik hastalıkların takibi zorlaştı
Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, “Bunun yanında, pandeminin yarattığı belirsizlik ve dehşet ortamı ile birlikte zarurî olarak uygulanan önlemlerin sonucunda ortaya çıkan ruhsal tesirler; sıhhat hizmetlerinin uygulanmasında Covid-19’un öncelenmesiyle öbür hastalıkların teşhisinde ve tedavisinde aksamalar; kronik hastalıkların takip ve tedavilerinin art planda kalması ile bilhassa yaşlı nüfusta sıhhat meselelerinin karmaşık bir hâl alması ve tedavisiz kalabilmesi kıymetli toplum sıhhati sorunları olarak ortaya çıkmıştır.” diye konuştu.
Koronavirüs beyne koku yolları üzerinden ulaşıyor
Özellikle ağır seyreden Covid-19 seyrinde klinik olarak süreksiz ya da kalıcı hudut sistemi etkilenmesinin ortalama 30 (26-70 ortasında değişen oranlar bildiriliyor) oranında hastada görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, şunları söyledi:
“Hastalığın hudut sistemini tutması ya koronavirüsün beyne ulaşmasıyla beyin hücrelerinde de bulunan ACE2 reseptörleri üzerinden direkt ya da virüs tesiriyle organizmada gelişen çeşitli etkileşimler ve sistemler ile dolaylı yollardan oluşmaktadır. Koronavirüs bilhassa koku yolları üzerinden beyne ulaşmakta ve koku duyusu ile ilgili bölgeyi ve bilhassa frontal lopta, limbik sistemde, beyin sapında tesirini göstermektedir.
Sitokin fırtınası, bazen baş içinde beyin dokusunda tesirli oluyor
Tutulum virüsün direkt tesiri yanında virüse karşı gelişen immünolojik cevap ile de olmaktadır; Covid-19’da gelişen sitokin fırtınası, bazen baş içinde – beyin dokusunda da tesirli olmakta ve olağanda beyin dokusuna giriş için pürüz oluşturan kan – beyin bariyerinin bozulmasına ve böylelikle hastalığın beyne ulaşmasına fırsat vermektedir; bu hastalarda beyinde ve beyin omurilik sıvısında virüs bulunmaktadır, beyinde tesirli nöromodülatörler üzere çeşitli kimyasal faal hususların seviyeleri değişebilmektedir. Bu durumda beyin ve beyin zarlarının etkilenmesiyle ensefalopati, örneğin akut nekrozitan ensefalopati, sekonder hemofagositik lenfohistiyositoz üzere viral hastalıklar ortaya çıkmaktadır.”
Beyin damar tıkanıklıkları oluşabiliyor
Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, klinik tabloda şiddetli baş ağrısı, yüksek ateş, şuur seviyesinde bozulma ve koma, epilepsi atakları, nörolojik işlev kayıpları üzere belirti ve bulgular bulunduğunu belirterek “Covid-19’da en yaygın tutulan teneffüs sistemi ile birlikte kalp tutulumunun da olması ve beyin kanlanmasının ve oksijenlenmesinin bozulması da beyin fonksiyonlarını etkilemektedir. Covid-19’un seyrinde yaygın rastlanan bir öteki nörolojik tutulum da kan pıhtılaşma düzeneklerinin bozulması ile beyin damar tıkanıklıkları ve enfarktlarının olmasıdır.” ikazında bulundu.
Sinir sistemi tutulumlarında bu belirtiler ortaya çıkıyor
Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, hudut sistemi tutulumu olduğunda ortaya çıkan belirti ve bulgularla ilgili olarak da şunları söyledi:
“Etki düzeneğine ve hastalığın derecesine bağlı olmak üzere klinik tabloda çoklukla şiddetli baş ağrısı, bulantı ve kusma, koku ve tat alma bozuklukları, baş dönmesi, bilişsel ve dikkat bozuklukları, şuur seviyesinde bozulma, görme bozuklukları, epilepsi atakları, yüksek ateş, nörolojik işlev kayıpları – felçler, kas ağrıları, anksiete ve depresyon, ağır psikiyatrik hastalıklar üzere belirti ve bulgular bulunur.”
Kronik hastalıkların tedavisi titizlikle yapılmalı
NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Beyin, Hudut ve Omurilik Cerrahı Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, pandeminin beyinde oluşturduğu tesirleri silmek için de her bireyde geçerli olan hayat şeklinin güzelleştirilmesini ve şayet varsa mevcut kronik hastalıkların titizlikle tedavi edilmesinin kıymetli göründüğünü tabir etti.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
