Psikiyatri hastalarının oruç tutup tutamamalarının hastalığın şiddeti, kronik olup olmaması ve kullandığı ilaçların özellikleriyle bağlantılı olduğunu belirten uzmanlar, oruç tutmak isteyenlerin öncesinde kesinlikle tabipleriyle görüşmelerini tavsiye ediyor. Uzmanlar, ilaçların alım saatlerinin sabah akşam olan tertibinin sahur ve iftar olarak düzenlenmesinin ve ilaçların aksatılmamasının değerini vurguluyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, yaklaşan Ramazan ayında psikiyatrik hastalıklar ve tedavi süreçlerine ait değerlendirmede bulundu.
Her hastalık kendi içinde değerlendirilmelidir
İnanan bireyler için oruç tutmanın manevi ve biyolojik faydalarının epey fazla olduğunu kaydeden Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, “Psikiyatri hastalarının oruç tutup tutamamaları hastalığın şiddeti, kronik olup olmaması ve kullandığı ilaçların özellikleriyle alakalıdır. Bu faktörlerin yanı sıra kişinin kalp hastalığı, hipertansiyon, epilepsi ve diyabet üzere kronik hastalığının olup olmamasına da dikkat edilmelidir.” dedi.
Mutlaka tabibe danışılmalıdır
Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, “Psikiyatrik hastalığı olan bireylerin oruç tutması uygun değildir üzere genel bir cümle kurulamaz. Her hastalığı ve hastayı kendi içinde kıymetlendirmek gereklidir. Tıpta hastalık yoktur, hasta vardır kuralı her vakit olduğu üzere oruç tutulup tutulamayacağı durumunu karar verirken de geçerlidir.” dedi.
Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, her hastanın kendi tabibine istişaresinin ehemmiyetini vurgulayarak ruhsal hastalıklara ait genel bir bilgi verdi:
İlaçları aksatmamak önemlidir
Hafif ve orta seviye ruhsal meseleler: Hafif ve orta seviye ruhsal sıkıntıları olan bireyler, sıhhat durumları, ilaç etkileşimleri tabip ile kıymetlendirilerek, sıhhatlerini tehlikeye atacak bir risk kelam konusu değil ise oruç tutabilirler. İnanan bu bireyler için oruç tutmak kendilerini daha yeterli hissetmelerine de neden olabilir. Fakat tekrar bu karar tabip ile birlikte verilmelidir. İlaçlarının alım saatlerini sabah akşam olan sistemi sahur ve iftar olarak düzenlemek ve ilaçları aksatmamak değerlidir.
Depresyon hastaları dikkat!
Oruç tutmanın manevi tarafı, oruç tutmaya çok istekli olan bireylerde olumlu hisler yaşanmasına, değersizlik hislerini azaltıp kendilerini daha uygun hissetmelerine neden olabileceği üzere depresyona bağlı olarak gücü, iştahı azalan hastanın beslenme meseleleri, uyku sorunları üzere problemlerinin artmasına da neden olabilir. Depresyon tedavisinde kullanılan kimi ilaçların ağız kuruluğu üzere yan tesirlerinden ötürü oruç tutmak hastanın ilaca ahengini bozabilir. Bu nedenle depresyon hastalarının kesinlikle doktorları ile birlikte karar vermeleri ve ilaçlarını kendi başlarına nazaran kesmemeleri gerekir.
Olumlu manevi hisler yanında kan şekerinin düşmesi, bireylerin daha gergin ve hudutlu olmalarına neden olarak dürtü denetimi olan hastalar için ve telaş bozukluğu yaşayanlar için daha düşünceli bir duruma neden olabilir.
Şizofreni: Dinen şizofreni hastaların oruç tutma yükümlülüğü yoktur. Bu hastalar uygun oldukları devirde oruç tutmak istiyorlarsa ve bu mevzuda ısrar ediyorlarsa ailenin bu hususta dikkatli olması, ilaçlarının aksatılmaması ve bilhassa uyku tertiplerinin korunmaya çalışılması gereklidir.
Bipolar bozuklukta su tüketimi çok önemli
Bipolar bozukluk: Bipolar bozukluğa sahip bireylerin tedavilerinde kullanılan Lityum Tuzu, beraberinde bol su tüketimini gerektirir. Hastaların bu ilacı tertipli kullanmaları gerekmektedir. Bu ilacı kullanıp sıvı alımını sonlandırmak ise böbreklere önemli hasar verebilir. Yalnızca böbrek problemleri değil, lityumun kandaki oranının yükselmesi de tekrar önemli zehirlenmelere neden olabilir.
Uyku tertibine dikkat edilmeli
Bipolar bozukluk hastaları için oruç tutmanın mümkün olumsuz tesirlerinden biri de uyku konusunda olacaktır. Sahura kalkmak, yemek yiyip yatmak, sabah tekrar uyanmak demek, sistemsiz uyku demektir ve bu, kelam konusu hasta kümesi için kaçınılması gereken bir durumdur. Bipolar bozuklukta duygudurumun denetim altında tutulması ve sabit bir duygusal çizginin yakalanması için tertipli ilaç kullanımının yanı sıra tertipli uyku da koşuldur.
Bipolar bozukluk hastalarında oruç sırasında bir öteki dikkat edilmesi gereken nokta kişinin kendisini güzel hissetmesi ile başlayan hipomanik atak durumudur. Bu hastalarda maneviyatın verdiği kendini yeterli hissetme durumu ile karıştırılmamalı ve doktora başvurma geciktirilmemelidir.
Oruç tutma kararı hekimle değerlendirilmeli
Bipolar hastaları oruç tutamaz demek uygun değildir. Bu nedenle hastaların kendilerini, tanıyan tedaviyi düzenleyen tabip ile birlikte oruç tutup tutmama kararını vermeleri mutlaka zaruridir.
Bağımlılık: Ramazan ayı ziyan verici biçimde kullanılan alkol, keyif verici hususlar, vb. alışkanlıklara orta verilmesi, böylelikle biyolojik yapının, psikolojinin, hatta etrafla bağların düzelmesi için bir vesile olarak değerlendirilebilirken, birebir vakitte bu alışkanlıkların ortadan kalkmasının yarattığı mahrumluk belirtilerinin öne çıkmasıyla tam aksine huzursuz ve sıhhatsiz bir periyoda dönüşebilir. İleri derecede bağımlı bireylerin hekim denetimi ile oruç tutup tutmamaya karar vermeleri önerilir.
Demans hastaları ve yaşlılık: Demans hastalarının da oruç tutmaları hastalığın tesirlerini olumsuz tarafta arttırabilir. Hastalığın ileri düzeylerinde zati kişinin bilişsel fonksiyonları zayıflamıştır. Lakin, hastalığın birinci kademelerinde da hastalığın seyrini denetim altında tutmak ismine kullanılan ilaçların günün belirlenen saatlerinde alınması gerekir.
İlaçların yan tesiri şahsa nazaran değişebilir
Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, oruç tutulmasının psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların yan tesirlerini ne halde etkileyeceğinin de merak edildiğini belirterek “Bu sorunun karşılığı tekrar mevcut sıhhat durumunuz ve kullandığınız ilacın etken unsuruna ve dozuna bağlı olarak değişir. Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar kişinin metabolizma suratı, kilosu, karaciğer işlevleri, böbrek işlevleri, glisemik durumu vb üzere birçok ferdî ve tıbbi duruma bağlı olarak farklı seviyelerde ve çeşitlilikte yan tesirlere neden olabilmektedir. Bu nedenle bu ve öteki tüm faktörler göz önünde bulundurularak doktor ile birlikte kıymetlendirilmesi gerekmektedir.” diye konuştu.
Oruç tutmadığım için yaşadığım olumsuz hisler ile nasıl baş edeceğim?
NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, oruç tutamayacağı için olumsuz hisler yaşayabilecek bireylere de şu tavsiyelerde bulundu:
“İslam dinine nazaran gebelik, seyahat, kişinin sıhhatini olumsuz istikamette etkileyecek hastalık üzere durumlarda oruç farz değildir. Burada değerli olan kişinin sıhhatinin bozulmaması, hayatının tehlikeye girmemesidir. Doktorların hastalarını oruç tutma durumu konusunda değerlendirmeleri ve bilgilendirmeleri epeyce kıymetlidir. Oruç tutması tıbbi olarak uygun olmayan bireyler, manevi olarak hissettikleri eksiklik yahut suçluluk üzere hisleri öncelikle doktorlarından aldıkları bilgiler doğrultusunda farkındalık kazanarak, daha sonra da Ramazan ayının yalnızca oruç tutup açlık dürtüsünü denetim etmekten ibaret olmadığını bilerek muhtaçlık sahiplerine yardımda bulunmak üzere faliyetlere yönelmeli, his ve niyetlerini paylaşmaları konusunda desteklenmelidir. Sıhhat ve huzur dolu bir ramazan ayı geçirmenizi dilerim.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
