Günümüzde hayli yaygın olan ve iki uçlu bozukluk, manik-depresif hastalık üzere isimlerle bilinen bipolar bozukluk ruhsal bir rahatsızlıktır. Bipolar bozukluk, kişinin bir anda kendini çok âlâ hissederken, bir mühlet sonra içine kapanık bir hale gelmesine neden olabilir. Bu durum günlük hayatın akışında gerçekleşen iniş-çıkışlardan farklı olarak keskin iniş-çıkışlardan ötürü toplumsal ve özel hayatlarında problemler yaşamalarına neden olabiliyor.
Konu ile ilgili olarak Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Fuat Torun’a danıştık ve ‘Bipolar Bozukluk’ ile ilgili görüşlerini aldık.
Bipolar duygudurum bozukluğu ülkemizde farklı isimlerle da kullanılmaktadır. Bunlar ortasında en sıklıkla ‘iki uçlu duygudurum bozukluğu’ ve ‘manik depresif bozukluk’ sayılabilir. İsminden da anlaşılacağı üzere bu hastalıkta kişinin duygudurumu iki uç ortasında dalgalanmaktadır. Bu uçlar depresyon ve manidir. Kişi depresyonda olduğunda hayattan zevk alamaz, mutsuz, keyifsiz, umutsuz, çaresiz ve daha evvelce keyif aldığı birçok aktiviteye karşı isteksiz ve ilgi kaybı yaşar. Manide olduğu vakit ise depresyonun tam zıddı bir biçimde çoşkulu, enerjik, çok keyifli, çok konuşkan ve kendisini birçok şeyi yapabilecek güçte hisseder ve çok para harcama ve fikirsizce cinsel aktivite üzere riskli davranışlar içerisine girer. Bipolar bozukluğu olan kişi bu iki ucu uçlarda yaşayabileceği üzere ‘hipomani’ ya da hafif seviye depresyon üzere orta formlarda da yaşayabilir.
Bipolar Bozukluğun Nedeni Nedir?
Bipolar bozukluğun nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlığı olan bireylerde çevresel ve ruhsal gerilim faktörlerin yanı sıra kişinin beynindeki birtakım biyokimyasal hususların değişiminin hastalığı ortaya çıkarabildiği bilinmektedir.
Bipolar Bozukluğun Tedavi Yolları Nelerdir?
Bipolar bozukluk günümüzde tesirli bir halde tedavi edilebilmekte ve hastalar rutin işlevselliklerini sürdürebilmektedir. Öncelikle kişinin hastalığı ile ilgili kâfi bilgiye sahip olması ve hastalığın evrelerinde ortaya çıkan erken uyarıcı belirtileri tanıması hastalığın tam olarak ortaya çıkmasını engellemek açısından tedavinin tahminen de en kıymetli kademesidir. Örneğin uykusuzluk birçok hastada mani periyotlarını tetikler. Hasta uykusuzluğunu anlayıp tabibi ile görüştüğünde tahminen de mani atağı ortaya çıkmadan önlenmiş olacaktır. Bunun dışında kişinin birlikte yaşadığı ya da çalıştığı bireylerinde hastalıkla ilgili bilgi sahibi olması ve hasta ile destekleyici bir tavır içerisine girmesi hastalar açısından kıymetlidir.
Bipolar bozukluğun günümüzde en tesirli tedavisi ilaçlarla yapılmaktadır. Her iki uçta da kullanılan farklı ilaçlarla ataklar sonlandırılmaya çalışılmaktadır. Ataklar sonlandırıldıktan sonra ise hastada uzun periyotlu kullanılacak duygudurum düzenleyici ilaçlarla olağan düzgünlük hallerinin sürmesi sağlanmaktadır. Atakları tetikleyen alkol ve husus kullanımı üzere durumlardan uzak durmak da kollayıcı olabilmektedir. Ayrıyeten bu hastalarda uygulanacak psikoterapi de atakların sıklığını azaltmada tesirlidir.
Çocuk ve Gençlerde Bipolar Bozukluğu Seyri Nasıldır?
Çocuk ve gençlerde yaş devrine uygun olarak iniş ve çıkışlar olabileceği için bipolar bozukluğu anlayabilmek epeyce güç olabilir. O nedenle erişkinlerdeki bipolar bozukluğun görünümü ve hastalığın gidişi açısından farklılıklar olabilir. Bu nedenle çocuk ve gençlerdeki davranış biçimleri aileleri zorlamaya başlar ve aileler tahlilsiz kalırlarsa ilgili uzmandan yardım almalarında yarar vardır.
Bipolar Bozukluğu Olan Hastalara Ailelerinin Davranış Biçimi Nasıl Olmalıdır?
Öncelikle ailelerin bireydeki bu hastalığı kabul etmesi ve ona uygun davranış biçimi geliştirmesi gereklidir. Kişinin kendisi üzere ailesinin ve yakınlarının da hastalığın belirti ve bulguları konusunda bilgi sahibi olması hem hastalığa erken müdahale etmek hem de mümkün olumsuz davranış biçimlerinin önüne geçmek açısından kıymetlidir. Ayrıyeten aile hastanın tedavisi konusunda hem yönlendirici olması hem de kullanılacak ilaçların takibi açısından yol gösterici olması gereklidir. Hastalığı bilen ve belirtilerini takip eden aileler bireylerin davranışlarının altında yatan motivasyonu daha yeterli anlayabilir ve ona yardımcı olabilirler.
Özellikle ergen ve genç yaş kümesi için ailelerine kıymetli misyonlar düştüğünü söz eden Prof. Dr Fuat Torun, onların yanlışsız izlenmesi, etraf faktörlerine dikkat edilmesi ve kesinlikle uzmandan takviye alınarak hastalığın seyri ve tedavisine katkıda bulunulmasını kelamlarına ekledi
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
