Kalça eklemini örten kıkırdak dokusunun bazen bilinmeyen nedenlerle (primer koksartroz) bazen de öbür hastalıklar yahut anatomik bozukluklar (sekonder koksartroz) nedeniyle bozulabildiğini vurgulayan Medical Park Yıldızlı Hastanesi’nden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Gökhan Peker, “Kalça eklemindeki kireçlenme ilerledikçe eklem aralığı daralır ve kalça eklemi hareketleri sınırlanır” dedi.
Kalça ekleminin; leğen kemiğinin üzerinde bulunan yuvarlak ve derin bir yuva ile top biçimindeki uyluk kemiğinin üst ucunun oluşturduğu bir eklem olduğunu belirten Medical Park Yıldızlı Hastanesi’nden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Gökhan Peker,kalça eklemi ve diz kireçlenmeleri hakkında ikazlarda bulundu.
EKLEM KIKIRDAĞINA DİKKAT EDİLMELİ
Kalça ekleminin etrafındaki kuvvetli bağlar ve adalelerle desteklendiğini lisana getiren Op. Dr. Peker, “Kalça ekleminin yuvarlak yapısı, eklemin her tarafta hareket etmesine müsaade verir. Eklem yüzleri öteki oynar eklemlerde olduğu üzere Hyalin kıkırdak dokusu ile örtülüdür. Bu kıkırdak doku hayli kaygan ve pürüzsüz bir yapıda olup, eklem hareketlerinde büyük kolaylık sağlar. Eklem kıkırdağı büyük oranda eklem sıvısından beslenir. En olumsuz özelliği ise, kendisini yenileme ve tamir potansiyelinin çok az olmasıdır” halinde konuştu.
KALÇA EKLEMİ HAREKETLERİ SINIRLANABİLİR
Eklemi yüzlerini örten kıkırdak dokusunun bazen bilinmeyen nedenlerle (primer koksartroz) bazen de diğer hastalıklar yahut anatomik bozukluklar (sekonder koksartroz) nedeniyle bozulduğunu vurgulayan Op. Dr. Peker, “Bu bozulma sonucu kıkırdak dokusu hem kalınlığını hem de işlevini kaybeder. Kıkırdaktaki bozulma evvel çatlamalar ve liflenmeler biçiminde başlar. Eklem sıvısı bu çatlaklardan kıkırdağın altındaki kemik dokusuna geçerek kistler oluşturur. Kıkırdağın altındaki kemik kalınlaşarak sertleşir (skleroz). Vakitle eklemin etrafında yeni kemik oluşumları meydana gelir (osteofit). Bu formda ekleme yansıyan yük beden tarafından azaltılmaya çalışılmaktadır. Hastalık ilerledikçe kıkırdak uygunca incelir, eklem aralığı daralır ve kalça eklemi hareketleri sınırlanır” açıklamasında bulundu.
AĞRILAR GÜN GEÇTİKÇE ARTABİLİR
Başlangıçta kasıkta ve kalçanın yan tarafında hissedilen ağrının, ilerleyen devirlerde şiddetini artırarak dizin iç tarafına da yayıldığının altını çizen Op. Dr. Peker “Önceleri uzun vadeli yürüyüş yahut ayakta kalma sonucu ortaya çıkan ağrı, hastalık ilerledikçe daha sık ve uzun vadeli hissedilir. İstirahat esnasına dahi ağrı devam eder ve hareketlerle artar” dedi.
TRAVMALAR SEBEP OLABİLİR
Op. Dr. Peker, kalça eklemi kireçlenmesine neden olan birtakım hastalıklarla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Doğumsal kalça çıkığı, kalça eklemindeki açısal bozukluklar, çocukluk çağında geçirilen kalça eklemi kıkırdağının bozulmasına neden olan Perthes hastalığı, kimi kan hastalıkları (orak hücreli anemi gibi), alkolizm, dalgıçlarda görülen vurgun hastalığı, travmalar, kalça eklemi kırık ve çıkıkları, uzun vadeli ilaç kullanımı (özellikle kortizon içeren ilaçlar).”
Op. Dr. Peker, daha sık görülen primer koksartrozda ise nedenin bilinemediğini vurguladı.
CERRAHİ USUL TEDAVİLER ARASINDA
Başlangıç periyodunda ağrı kesicilerin, kıkırdağı koruyan yahut güzelleşmesine tesir edebilen destekleyici ilaçların, kilo denetimi yahut hasta kilolu ise zayıflamanın, iş ve günlük ömrünün tekrar düzenlenmesinin ağrının ve hastalığın ilerlemesini denetim etmede yararlı olduğunun altını çizen Op. Dr. Peker, “İlerleyen periyotlarda hastaya bir baston yahut koltuk değneği ile kalçasına gelen yükü azaltması önerilmektedir. Hastalığın ilerlediği devirde kesin tedavi cerrahi yollarla olmaktadır. Kalça eklemi kireçlenmesi yahut kıkırdak dokusunun erimesinin tedavisinde, günümüzde en tesirli ve yaygın yol kalça artroplasti ameliyatlarıdır. Bu teknikte bozulmuş olan kalça eklemi tümden çıkarılarak yerine protez takılır. Bu yapay eklem hastanın özelliklerine ve tabibin tercihine nazaran seramik, polietilen ve metal modüllerden oluşur. Seramik protezler genç hastalarda daha sık uygulanır ve uzun ömürlüdürler” sözlerini kullandı.
GEREKLİ DURUMLARDA GENÇLERDE DE UYGULANABİLİR
Kalça artroplasti ameliyatlarının genelde ileri yaşlarda yapıldığını söz eden Op. Dr. Peker, “Ancak genç hastalarda protez ameliyatı yapılamayacağı manasına gelmemektedir. Genç yaşta şiddetli kalça eklemi kireçlenmesi, kalça kırığı, avasküler nekroz üzere hastalıklarda da ameliyatlar büyük fayda sağlamaktadır. Ameliyat sonrası 1. gün hastalar çoklukla ayağa kaldırılıp yürütülmektedir” dedi.
DİZ KİREÇLENMESİNDE EKLEM SIVISI AZALABİLİR
Kalça eklemine emsal formda diz eklemi yüzlerini örten kıkırdak dokusu bozulduğunda dizde de kireçlenmenin başlayabileceğini belirten Op. Dr. Peker, “Bu bozulma sonucu diz eklemi hem kalınlığını hem de işlevini kaybeder. Eklem sıvısı azalır. Hastalık ilerledikçe kıkırdak güzelce incelir, eklem aralığı daralır ve diz eklemi hareketleri sınırlanır. Dizi katlamada ağrı ve zorlanma başlar. Yürürken dizden ses gelir ve gece de uykudan uyandıracak biçimde ağrı yapabilir.
BAŞLANGIÇTA KİLO DENETİMİ VE AĞRI KESİCİLER YARARLI OLABİLİR
Başlangıç devrinde ağrı kesiciler, kilo denetimi, iş ve günlük ömrün yine düzenlenmesi ağrının ve hastalığın ilerlemesini denetim etmede yararlı olmaktadır. İlerleyen devirlerde bir koltuk değneği ile dize gelen yükün azaltılması önerilmektedir. Diz içi ekleme iğne tedavileri uygulanabilir. Tüm bu prosedürlerle güzelleşme olmayan hastalara ise diz protezi ameliyatı önerilir” diye konuştu.
DİZ PROTEZİ UYGULANABİLİR
Op. Dr. Peker, diz kireçlenmesinde protez tedavi sistemleri ile ilgili şunları söyledi:
“Diz protezi diz ekleminde kireçlenmeleri olan, diz ağrıları nedeniyle yol yürüme, merdiven çıkma, namaz kılma üzere günlük aktivitelerini yapmada zorluk yaşayan hastalarda uygulanan tedavi metotlarından biridir. Kireçlenme nedeniyle ileri derecede kıkırdak aşınması olan hastalarda istirahat, ilaç, fizik tedavi, kilo verme, baston kullanma ve diz eklemi içine iğne enjeksiyonları üzere tedavi usullerinden sonuç alınamayan hastalarda diz protezi uygulaması kaçınılmaz hale gelir. Ekseriyetle ileri yaşlarda uygulanmakla birlikte romatoid artrit, osteonekroz, septik artrit üzere hastalıklar nedeniyle erken yaşlarda ileri derecede eklem harabiyeti olan bireylere de uygulanabilir.”
OPERASYON ORTALAMA 1-1.5 SAAT SÜREBİLİR
Diz protezinin diz eklemini oluşturan kemiklerin diz eklemine bakan aşınmış ve harap olmuş yüzeylerinin çıkarılarak, yerine protezin kesimlerinin yerleştirilmesi metodu olduğunu söyleyen Op. Dr. Peker, “Ameliyat ekseriyetle belden iğne uygulanması biçiminde yapılan spinal-epidural anestezi yahut genel anestezi sistemleri ile yapılır. Süreç ortalama 1-1.5 saat kadar sürer. Ameliyattan sonra hasta servis yatağına alınır. Sonraki gün pansumanı değiştirilir ve hasta yürütülür. Epidural anestezi sayesinde birinci yürüme süreci çoklukla ağrısızdır. Ortalama 3-4 gün hastanede kalan hasta genel durumuna nazaran taburcu edilir. Her üç günde bir kez olmak üzere pansumana yaklaşık 2 hafta devam edilir. Hasta bu periyodun sonunda rahat bir formda yürüyebilir, merdiven inip çıkabilir ve ağrı hissetmez. Uygun ömür usulü, gelişen çağdaş dizaynlar ve uygun cerrahi teknik ile günümüzde protezlerin ömrü uzamıştır” diyerek kelamlarını noktaladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
