Çağın hastalığı olarak tanımlanan kanser her geçen gün yaygınlaşıyor. Bununla birlikte her hangi bir belirti ortaya çıkmadan evvel hastalığın erken devirde yakalanması ve tedavi muvaffakiyetinin artmasına imkan sağlayan kanser taramaları hayati kıymet taşıyor. Yapılan muayene ve tetkikler sonunda kanser riski belirlenen hastalarda teşhis için daha ayrıntılı süreçler yapılabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Halil Öztürk, kanser taramasının kıymeti hakkında bilgi verdi.
Erken teşhis tedavi bahtını artırıyor
Her hastalıkta olduğu üzere kanser tedavisinde de erken teşhis büyük değer taşımaktadır. Rastgele bir belirti oluşmadan hastalığın teşhis edilmesini amaçlayan kanser taramalarını bilhassa riskli kümedeki bireylerin ihmal etmemesi gerekmektedir.
Kanser taramalarını 4 ana başlık altında kıymetlendirmek mümkündür.
1-Kanser taraması nasıl yapılır?
- Fizik muayene
- Laboratuvar testleri
- Görüntüleme yöntemleri
- Genetik testler
2-Kimler kanser taraması için daha uygundur?
- Ailesinde ve kendi geçmişinde kanser hikayesi olanlar
- Kanser ile bağlantılı olabilecek kimi genetik bozukluklara sahip olanlar
- Kanser oluşumuna sebep olabilecek tütün kullanımı yahut kimyasal hususlara maruz kalanlar
- İleri yaştakiler
3-Hangi kanserler için tertipli tarama önerilir?
- Meme Kanseri: Mamografi ile yapılan taramaların bilhassa 40-70 yaş ortasındaki bayanlarda göğüs kanserine bağlı ölümlerin besbelli olarak azalttığı gösterilmiştir. Taramalarda 25-39 yaş ortasında yıllık göğüs muayenesi ve 40 yaş üstünde ise göğüs muayenesi ile birlikte mamografi yapılması önerilir.
- Servikal (rahim ağzı ) kanser: HPV (human papillomavirus) testi ve PAP smear tek başına yahut birlikte yapılması önerilen testlerdir. 21-29 yaş arasındakilerin üç yılda bir PAP smear testi yaptırması, 30-64 yaş arasındakilerin her yıl PAP smear testi ve 5 yılda bir HPV testi önerilir. 65 yaş üstünde son on yıldaki testlerde olağandışı bulgu yoksa taramaya gerek olmadığı düşünülmektedir.
- Kolorektal (kalın barsak) kanserler: Dışkı testleri (dışkıda bilinmeyen kan ve dışkı DNA testi) ve kolonoskopi bağırsak kanserlerini tarama ve erken teşhisinde kullanılan testlerdir. 45 yaşından itibaren her yıl dışkıda bilinmeyen kan ve 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilir.
- Prostat kanseri: 45 yaşından itibaren muayene ile birlikte PSA (Prostat spesifik antijen ) taraması yapılır. Lakin ailesinde prostat kanseri bulunanlarda daha erken yaşlarda taramaya başlamak daha uygun olacaktır.
4 -Risk faktörlerinin yahut belirtilerin olması durumunda yapılması önerilen kanser taramaları nelerdir?
- Endometrium (rahim) kanseri: Yıllık transvajinal ultrasonografi ve endometrial biyopsi önerilir.
- Karaciğer kanseri: Kronik viral hepatitlerde, otoimmün hepatit, karaciğer sirozu durumunda yahut doğuştan gelen bir karaciğer hastalığınız varsa yılda bir karaciğer ultrasonografisinin yapılması ve AFP ( Alfa feto protein) ölçümü uygun olacaktır.
- Over (yumurtalık ) kanseri: Yakın akrabalarınızda over kanseri varsa, BRCA1 yahut BRCA2 genetik mutasyonlarına sahipseniz, yılda bir transvajinal ultrasonografi ve CA 125 ölçümü önerilmektedir.
- Akciğer kanseri: Sigara içenlerde (1 paket 20 yıl yahut 2 paket 10 yıl) sigara içimi varsa ya da son 15 yıl içinde sigara bırakılmışsa 50-80 yaş ortasında, tarama için düşük doz bilgisayarlı akciğer tomografisinin çekilmesi gerekmektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
